Μία ανάσα από το όριο των 10.000 δολαρίων βρίσκεται η τιμή του κακάο, το οποίο επεκτείνει το ράλι του κερδίζοντας περισσότερα από 700 $ ανά τόνο σε μια μέρα, ξεπερνώντας για πρώτη φορά τις 9.000 δολ.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης στη Νέα Υόρκη κινούνται ανοδικά για τέταρτη συνεχόμενη ημέρα, ανεβάζοντας τα κέρδη μετά τα νέα σχετικά με τις προκλήσεις χρηματοδότησης στη Γκάνα, τη δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγό στον κόσμο.
Η χώρα πρόκειται να χάσει την πρόσβαση σε μια βασική χρηματοδοτική διευκόλυνση, καθώς η κρίση στην καλλιέργεια κακάο την έχει αφήσει χωρίς αρκετούς κόκκους ώστε να εξασφαλίσει τα χρήματα. Το Συμβούλιο Κακάο της Γκάνας, η ρυθμιστική αρχή του κλάδου γνωστή ως Cocobod, βασίζεται σε ξένη χρηματοδότηση για να πληρώσει τους αγρότες κακάο για τους κόκκους τους.
Από την αρχή του μήνα οι τιμές έχουν αυξηθεί κατά περίπου 60% ενώ από την αρχή του έτους έχουν υπερδιπλασιαστεί. Η κακή συγκομιδή λόγω των κακών καιρικών συνθηκών και των ασθενειών στις καλλιέργειες της Δυτικής Αφρικής, όπου καλλιεργείται το μεγαλύτερο ποσοστό του κακάο στον κόσμο, και ελάχιστα σημάδια ανακούφισης της παραγωγής αλλού έχουν πλήξει σημαντικά τη βιομηχανία.
Το ράλι οδήγησε τις τιμές στα 10.000 δολάρια – ένα επίπεδο που φαινόταν αδιανόητο μόλις πριν από λίγους μήνες – και μάλιστα έκανε το κακάο πιο ακριβό από τον βιομηχανικό χαλκό.
Αλυσιδωτές ανατιμήσεις
Η έκρηξη στις τιμές ανεβάζει σημαντικά το κόστος της σοκολάτας. Τα πασχαλινά αυγά είναι ήδη πιο ακριβά λόγω της περσινής αύξησης των τιμών και ορισμένοι κατασκευαστές περιορίζουν τα μεγέθη ή προωθούν ποικιλίες με άλλα συστατικά για να μετριάσουν τις επιπτώσεις.
«Η σοκολάτα μπορεί να είναι ακόμη πιο ακριβή το Πάσχα του 2025, εάν οι ασθένειες του κακάο και οι κακές καιρικές συνθήκες παρατείνουν το έλλειμμα εν μέσω υψηλών τιμών ζάχαρης», εκτίμησε η αναλύτρια του Bloomberg Intelligence, Νταϊάνα Γκόμες.
Ενώ οι τιμές έχουν εκτοξευθεί, οι κερδοσκόποι στην πραγματικότητα αποσύρονται από την αγορά. Το ανοιχτό ενδιαφέρον – ο αριθμός των συμβάσεων που εκκρεμούν – μειώθηκε από το υψηλότερο σημείο στα τέλη Ιανουαρίου και οι διαχειριστές χρημάτων μείωσαν τα καθαρά ανοδικά στοιχήματά τους σε χαμηλό ενός έτους την τελευταία εβδομάδα. Αυτό υποδηλώνει ότι οι φυσικοί αγοραστές μπορεί να έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο ράλι τιμών.
Και ο κίνδυνος να επιδεινωθεί περαιτέρω η κατάσταση του εφοδιασμού, είναι ορατός: οι νέοι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης — με στόχο να απαγορευτούν τα προϊόντα που καταστρέφουν τα δάση — μπορεί να δυσκολέψουν ακόμη περισσότερο τους κορυφαίους κατασκευαστές σοκολάτας του μπλοκ να εξασφαλίσουν προμήθειες.
Η εστίαση τώρα στρέφεται στην επερχόμενη μεσαία καλλιέργεια της Δυτικής Αφρικής, τη μικρότερη από τις δύο ετήσιες συγκομιδές. Η ρυθμιστική αρχή της κορυφαίας παραγωγού της Ακτής του Ελεφαντοστού αναμένει ότι θα συρρικνωθεί αυτή τη σεζόν, ανέφερε το Bloomberg νωρίτερα αυτό το μήνα.
Οι λόγοι της ανόδου
Οι τιμές αυξάνονται εν μέρει επειδή η προσφορά είναι σφικτή.
Ο κακός καιρός στην Ακτή του Ελεφαντοστού και τη Γκάνα, που παράγουν μαζί περίπου τα δύο τρίτα των κόκκων κακάο στον κόσμο, έχει επηρεάσει τις αποδόσεις των καλλιεργειών. Το Ελ Νίνιο, το φαινόμενο της θερμοκρασίας της θάλασσας που εμφανίζεται κάθε τρία έως πέντε χρόνια, επέστρεψε πέρυσι, φέρνοντας αρχικά ασυνήθιστα έντονες βροχοπτώσεις στην περιοχή και στη συνέχεια ξηρή ζέστη. Το αποτέλεσμα είναι μια παγκόσμια σοδειά κατά 11% μικρότερη από την περσινή σεζόν, σύμφωνα με προβλέψεις που δημοσίευσε πρόσφατα ο Διεθνής Οργανισμός Κακάο.
Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι οι κατασκευαστές σοκολάτας έχουν δύο επιλογές, ή θα μετακυλήσουν το υψηλότερο κόστος στους καταναλωτές ή θα περιορίσουν την ποσότητα.
Ισχυρή ζήτηση
Εν τω μεταξύ, η όρεξη του κόσμου για σοκολάτα αυξάνεται. Η ζήτηση για κακάο έχει διπλασιαστεί τις τελευταίες δεκαετίες, δημιουργώντας ένα τεράστιο έλλειμμα. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Διεθνούς Οργανισμού Κακάο, η ζήτηση αναμένεται να ξεπεράσει την προσφορά κατά περισσότερους από 370.000 τόνους φέτος.
Τα ελλείμματα είναι σημαντικά μόνο εάν μεταφέρουν το απόθεμα προς την αναλογία κατανάλωσης – την ποσότητα του αποθέματος στον κόσμο έναντι της συνολικής κατανάλωσης – «και είναι αιματηρή η μετακίνηση του», λέει ο Nicko Debenham, διευθύνων σύμβουλος της Sustainability Solutions, που συμβουλεύει τις εταιρείες.
Τώρα είναι 31,4 τοις εκατό, το οποίο «τρόμαξε τον διάολο», ωθώντας τους εμπορικούς παίκτες να αρχίσουν να αγοράζουν όλο και πιο μπροστά, οδηγώντας τις τιμές υψηλότερα, προσθέτει ο Debenham, ο οποίος ήταν προηγουμένως επικεφαλής του τμήματος βιωσιμότητας στο Barry Callebaut, τη μεγαλύτερη σοκολατοποιία στον κόσμο.
Ανησυχίες
Και η κατάσταση δεν αναμένεται να αλλάξει σύντομα.
Ενώ το Ελ Νίνιο δρα καταλυτικά στην άνοδο της τιμής του κακάο και οι κερδοσκόποι της αγοράς την έχουν επιδεινώσει με το να συσσωρεύονται σε συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης , βαθιά ριζωμένα διαρθρωτικά ζητήματα υποστηρίζουν τη συμπίεση της παραγωγής. Από την κλιματική αλλαγή έως τις χρόνιες ελλιπείς επενδύσεις, αυτά τα προβλήματα δεν θα επιλυθούν με την αλλαγή της εποχής.
Το μοντέλο πρέπει να αλλάξει, λέει χαρακτηριστικά στους Financial Times, ο Douglas Lamont, διευθύνων σύμβουλος της Tony’s Chocolonely, μιας μάρκας βιώσιμης σοκολάτας που πληρώνει στους αγρότες ένα ασφάλιστρο εισοδήματος διαβίωσης πάνω από την τιμή του farmgate. «Διαφορετικά, αυτό οδεύει μόνο προς μία κατεύθυνση, με ολοένα και φτωχότερες αποδόσεις».
Χρόνια τεράστιας παραγωγής κακάο, ειδικά στη γειτονική Ακτή του Ελεφαντοστού, που παράγει σχεδόν το ήμισυ της παγκόσμιας προσφοράς, διατήρησαν τις τιμές γενικά χαμηλές. Αυτό μπορεί να είναι καλά νέα για τους δυτικούς καταναλωτές, αλλά εδώ σημαίνει ότι οι αγρότες με περιορισμένα χρήματα δεν μπόρεσαν να επενδύσουν στις φυτείες κακάο τους.
Οι περισσότεροι δεν έχουν φυτέψει νέα δέντρα από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 και δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να χρησιμοποιούν λιπάσματα ή φυτοφάρμακα. Καθώς τα δέντρα γερνούν, γίνονται λιγότερο παραγωγικά και πιο ευάλωτα σε ασθένειες και δυσμενή καιρικά φαινόμενα.
Η χρονιά που πέρασε έφερε και τα δύο.
«Τα δέντρα είναι στο τέλος της ζωής τους», λέει η Nana Arofi Koram, επικεφαλής της Nuamakrom στην περιοχή Twifo Atti-Morkwa, η οποία έχει 3.000 στρέμματα φυτείας κακάο, που καλλιεργείται κυρίως από ενοικιαστές μετόχους.
Μερικά από τα δέντρα φυτεύτηκαν όταν ο παππούς του και στη συνέχεια ο πατέρας του κατείχαν τη γη, τις δεκαετίες του 1960 και του 1970. Ακόμα και οι μικρότεροι είναι 30 ετών, λέει.
Τιμές έως και στα 10.000 δολάρια/ τόνο
Ο αναλυτής εμπορευμάτων της Citigroup, Aakash Doshi, δήλωσε στους πελάτες του ότι οι τιμές του κακάο θα μπορούσαν να φθάσουν έως και τα 10.000 δολάρια ανά μετρικό τόνο στις συναλλαγές spot τους επόμενους τρεις μήνες.
Προβλέπει ότι οι τιμές θα μειωθούν το δεύτερο εξάμηνο του έτους, αλλά όχι σε όλη τη διαδρομή προς τα κάτω.
«Οι αγορές έχουν μάλλον εισέλθει σε μια εποχή όπου τα 3.500 έως 4.000 δολάρια ανά τόνο μπορεί να είναι το νέο “φθηνό” κακάο για τα επόμενα χρόνια», έγραψε σε σημείωμα προς τους πελάτες. «Αυτό θα πρέπει να ενθαρρύνει νέες φυτείες κακάο καθώς και μια μετατόπιση των πωλήσεων στα μεταγενέστερα στάδια».
Μακροπρόθεσμα, υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με το πού μπορούν να φυτευτούν δέντρα κακάο, καθώς οι εταιρείες τροφίμων συμμορφώνονται με τους νέους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απαγορεύουν την εισαγωγή προϊόντων που παράγονται σε φρεσκοκαθαρισμένα δάση.
Οι αναλυτές της Morgan Stanley προειδοποίησαν πρόσφατα τους επενδυτές να μην φορτώσουν τις μετοχές των ευρωπαϊκών σοκολατοβιομηχανιών Lindt & Sprüngli και Barry Callebaut.
«Ανησυχούμε ότι η Lindt και η Barry μπορεί να αντιμετωπίσουν προκλήσεις με την αύξηση των τιμών σε ένα σε μεγάλο βαθμό αποπληθωριστικό περιβάλλον, το οποίο θα μπορούσε να πιέσει τους όγκους και τα περιθώρια κέρδους βραχυπρόθεσμα», είπαν στους πελάτες τους.