Ο σιδηροδρομικός σταθμός των Μύλων αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι
της ιστορίας των σιδηροδρόμων στην Ελλάδα. Η ιστορία της σιδηροδρομικής γραμμής στην περιοχή ξεκινάει το 1882, όταν ο πρωθυπουργός Χαρίλαος Τρικούπης εισάγει νομοσχέδιο στη Βουλή για τη δημιουργία της
σιδηροδρομικής γραμμής Πειραιώς-Πατρών, με διακλάδωση προς Κόρινθο-Ναύπλιο-Μύλους. Η επιλογή της μετρικής γραμμής (πλάτος 1,00
μ.) με το χαρακτηρισμό «γραμμή τοπικού χαρακτήρα» για το δίκτυο της
Πελοποννήσου, αντί της διεθνούς γραμμής (πλάτος 1,43 μ.), είχε ως στόχο τη μικρότερη δυνατή οικονομική επιβάρυνση του κράτους.
Για το σκοπό αυτό ο Χ. Τρικούπης υπογράφει τον Απρίλιο του 1882 σύμβαση με τη Γενική Πιστωτική Τράπεζα (Γ.Π.Τ.), στην οποία προβλέπεται
η κατασκευή της γραμμής Πειραιώς-Πατρών, με διακλαδώσεις προς Κόρινθο-Άργος-Ναύπλιο και Άργος-Μύλους, μέσα σε τέσσερα χρόνια. Στις
17 Οκτωβρίου του ίδιου έτους ιδρύεται η Α.Ε. ΣΠΑΠ (Ανώνυμος Εταιρεία
Σιδηροδρόμων Πειραιώς-Αθηνών-Πελοποννήσου).
Οι εργασίες κατασκευής της γραμμής προς Άργος και Ναύπλιο ξεκινούν
το 1884. Τον Απρίλιο του 1886 πραγματοποιείται το πρώτο τακτικό δρομολόγιο Κορίνθου-Άργους-Ναυπλίου και λίγο αργότερα τα τακτικά δρομολόγια Άργους-Ναυπλίου. Το Μάιο του ίδιου έτους ολοκληρώνεται η
κατασκευή της γραμμής Άργους-Μύλων συνολικού μήκους 9,6 χλμ. και
στις αρχές Αυγούστου ξεκινούν τα πρώτα δρομολόγια. Ο πρώτος κανονισμός δρομολογίων στη γραμμή αυτή περιλαμβάνει καθημερινά τέσσερα
δρομολόγια κι ενδιάμεση στάση στο Κεφαλάρι. Οι σιδηροτροχιές καταλήγουν στο μόλο του μικρού λιμανιού των Μύλων, το οποίο αποτελεί
σημαντικό κέντρο διακίνησης εμπορευμάτων αλλά και της επιβατικής κίνησης προς την κεντρική Πελοπόννησο. Οι ταξιδιώτες προς Τρίπολη περνούν με καραβάκι από το Ναύπλιο στους Μύλους και, ακολουθώντας τις
λεγόμενες καρότσες ή σε ημιόνους, φτάνουν στην Τρίπολη μέσω υποτυπώδους δρόμου που έχει διαμορφωθεί από το 1856.
Η λειτουργία του σιδηροδρομικού σταθμού αυξάνει κατακόρυφα την επιβατική κίνηση. Η κάθετη πτώση της τα επόμενα χρόνια οφείλεται στην
κυκλοφορία του τμήματος της σιδηροδρομικής γραμμής Μύλων-Τρίπολης. Ενδεικτικά το 1891 οι εισπράξεις του σιδηροδρομικού σταθμού των
Μύλων ανέρχονται στις 133.262 δραχμές και με τη λειτουργία της γραμμής προς Τρίπολη το 1892 πέφτουν στις 54.709 δραχμές και το 1900 στις
31.766 δραχμές.
Τον Απρίλιο του 1887 ο πρωθυπουργός Χ. Τρικούπης εισάγει στη Βουλή
νομοσχέδιο για την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Μύλων-Καλαμάτας, η οποία θα εξυπηρετήσει τη διακίνηση των κατοίκων της κεντρικής Πελοποννήσου και τη μεταφορά των αγροτικών προϊόντων προς
το μεγάλο λιμάνι της Καλαμάτας, σχεδιάζοντας ταυτόχρονα και την εκβάθυνσή του. Το νομοσχέδιο ψηφίζεται το Δεκέμβριο του 1887 και δύο
χρόνια αργότερα αρχίζουν οι σχετικές εργασίες. Μετά από πολλές καθυστερήσεις και αλλαγές στις εταιρείες κατασκευής παραδίδονται το 1891
σε προσωρινή κυκλοφορία και το Φεβρουάριο του 1892 σε κανονική τα
δύο ακραία τμήματα της γραμμής, Μύλοι-Τρίπολη και Καλαμάτα-Διαβολίτσι. Το ίδιο έτος οι κάτοικοι του Κιβερίου απαιτούν την κατασκευή φυλακίου-στάσης στη θέση «Ράχη Ντέλη» για να χρησιμοποιούν και αυτοί
το τρένο, ενώ το καλοκαίρι του επόμενου έτους ζητείται να προστεθεί
αποκλειστική αμαξοστοιχία προκειμένου να διευκολύνει τους κατοίκους
του Άργους να πηγαίνουν για τα μπάνια τους στη θέση «Αλμυρός», πέντε μόνο λεπτά από το σταθμό των Μύλων. Το 1900 η γραμμή αποδίδεται σε κυκλοφορία.
Για την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής προς Τρίπολη θα χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο ξένοι εργάτες, Ιταλοί και Μαυροβούνιοι, οι
συνεχείς καυγάδες των οποίων δημιουργούν ανησυχία στους κατοίκους.
Ένα από τα πρώτα προβλήματα της νέας γραμμής είναι η θεμελίωση της
γέφυρας της Λέρνης, η οποία λόγω του βαλτώδους εδάφους απαιτεί ειδικές γνώσεις. Η ανάδοχος εταιρεία θα χρησιμοποιήσει 50 Αρμένιους
εργάτες, οι οποίοι έχουν ειδικευθεί σε τέτοια έργα, γεγονός όμως που
προκαλεί την αντίδραση των ντόπιων εργατών.
Κτηριακή υποδομή του Σταθμού
Στο σιδηροδρομικό σταθμό των Μύλων τα κτήρια, κατασκευασμένα στο
διάστημα 1887-1910, αποδίδουν ακόμα τη χαρακτηριστική ατμόσφαιρα της εποχής τους. Ακολουθούν τυποποιημένα αρχιτεκτονικά πρότυπα
σύμφωνα με γαλλικά σχέδια που τα υλοποιεί βελγική εταιρεία.
Εισερχόμενοι στο σταθμό με διεύθυνση από Νότο προς Βορρά, συναντάμε από αριστερά τα εξής κτήρια:
- Καφεστιατόριο.
- Στο κεντρικό κτήριο στεγάζεται στο ισόγειο το σταθμαρχείο, η αίθουσα αναμονής και τα γραφεία των λοιπών υπαλλήλων. Ο σταθμάρχης με
την οικογένειά του ζουν στον όροφο. - Κτήρια αποχωρητηρίων με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική μορφή. Είναι ξυλόπηκτες κατασκευές, με δίρριχτη κεραμοσκεπή ξύλινη στέγη.
- Δεξαμενές νερού.
- Μηχανοστάσιο, το οποίο είναι ένα από τα τρία μεγάλα αμαξοστάσια
του δικτύου προς Καλαμάτα και ήταν σε λειτουργία μέχρι και τα μέσα
της δεκαετίας του 1960. Αποτελείται από δύο δίδυμα μηχανοστάσια, με
δύο γραμμές να οδηγούν στο καθένα. Το ένα προορίζεται για τη διανυκτέρευση ή εφεδρεία ατμομηχανών (ατμομηχανοστάσιο) και το άλλο για
τη διανυκτέρευση/αποθήκευση επιβατικών βαγονιών. - Γαιανθρακαποθήκη. Πρόκειται για κτιστό περίβολο δίπλα από το μηχανοστάσιο, όπου φυλασσόταν το κάρβουνο των ατμομηχανών.
Στη δεξιά πλευρά βρίσκονται τα βοηθητικά τρία κτίσματα διαμονής προσωπικού (των εργατών γραμμής και του κλειδούχου).
Τα κτήρια έχουν χαρακτηριστεί ως έργα τέχνης κτηριακών εγκαταστάσεων του ΟΣΕ σύμφωνα με το ΦΕΚ 391/Β/25-6-1985 από το Υπουργείο
Πολιτισμού.
Η σιδηροδρομική γραμμή έκλεισε για τα τρένα το 2010.
