Ο τουρισμός ως μοχλός βιώσιμου μετασχηματισμού
Σχεδόν 690 εκατ. οι διεθνείς αφίξεις το πρώτο εξάμηνο του 2025.
Η Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού 2025 γιορτάζεται φέτος σε όλο τον κόσμο με ποικίλες εκδηλώσεις, από φεστιβάλ και συνέδρια μέχρι εκπαιδευτικά προγράμματα και πολιτιστικές δραστηριότητες, ενώ η Malacca της Μαλαισίας έχει τιμηθεί ως η κεντρική πόλη υποδοχής των εορτασμών, υπό το σύνθημα «Τουρισμός και Βιώσιμος Μετασχηματισμός».
Το μήνυμα που εκπέμπεται είναι σαφές. Ο τουρισμός δεν μπορεί πλέον να μετριέται μόνο σε αφίξεις και έσοδα, αλλά οφείλει να λειτουργεί ως καταλύτης για κοινωνική πρόοδο, οικονομική διαφοροποίηση και προστασία του περιβάλλοντος.Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, σχεδόν 690 εκατ. ταξιδιώτες μετακινήθηκαν διεθνώς το πρώτο εξάμηνο του 2025, δηλαδή 33 εκατ. περισσότεροι σε σχέση με πέρυσι. Η Αφρική κατέγραψε την πιο δυναμική άνοδο με πλέον του 12%, ενώ η περιοχή Ασία – Ειρηνικός συνέχισε τη δυναμική ανάκαμψη με αύξηση άνω του 11%. Η Ευρώπη υποδέχθηκε περίπου 340 εκατ. τουρίστες, καταγράφοντας άνοδο 4% σε σχέση με το 2024, ενώ ισχυρές επιδόσεις σημείωσαν η Ιαπωνία, το Βιετνάμ και η Νότια Κορέα.
Παράλληλα, οι αφίξεις στις μεγάλες τουριστικές δυνάμεις, όπως η Γαλλία και η Ισπανία, αυξήθηκαν κατά 5%, ενώ τα έσοδα σε προορισμούς όπως η Ιαπωνία σε 18% και άνω, το Ηνωμένο Βασίλειο πλέον του 13% και η Τουρκία με αύξηση 8% και άνω, αποτυπώνουν τη διαρκή ζήτηση για ταξίδια. Η Βόρεια Αμερική κατέγραψε στασιμότητα, ενώ η Μέση Ανατολή είχε μείωση αφίξεων της τάξεως του 4%, μετά την εντυπωσιακή της ανάκαμψη τα προηγούμενα χρόνια.
Ο τουρισμός ως δύναμη κοινωνικής αλλαγής
Το φετινό μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Τουρισμού εστιάζει στον ρόλο του τουρισμού ως εργαλείου θετικής αλλαγής. Ο μετασχηματισμός αυτός απαιτεί:
Εκπαίδευση και δεξιότητες: Επένδυση στη νεολαία, τις γυναίκες και τις ευάλωτες ομάδες, ώστε να συμμετέχουν ενεργά στον κλάδο.
Καινοτομία και επιχειρηματικότητα: Στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των νεοφυών εγχειρημάτων που οδηγούν σε νέες, υπεύθυνες μορφές τουρισμού.
Βιώσιμες επενδύσεις: Σύμφωνα με τα στοιχεία, μεταξύ 2019 και 2024 ήρθαν στον κλάδο πάνω από 2.300 έργα «πράσινων» επενδύσεων ύψους 126 δισ. δολαρίων. Ωστόσο, προτεραιότητα πρέπει να είναι οι μακροπρόθεσμες κοινωφελείς ωφέλειες, η ανθεκτικότητα και η δράση για το κλίμα.
Διαχείριση φυσικών πόρων: Μείωση εκπομπών, προστασία της βιοποικιλότητας και υποδομές που αντέχουν στις κλιματικές προκλήσεις.
Προοπτικές και προκλήσεις
Η έκθεση «World Tourism Barometer» καταγράφει θετικές προοπτικές για το υπόλοιπο του 2025, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού να προβλέπει αύξηση διεθνών αφίξεων κατά 3% – 5%. Ωστόσο, οι υψηλές τιμές σε μεταφορές και διαμονή, η γεωπολιτική αβεβαιότητα και η μειωμένη εμπιστοσύνη των καταναλωτών αποτελούν παράγοντες που ενδέχεται να επιβαρύνουν τον κλάδο.
Το στοίχημα είναι διπλό: Να παραμείνει ο τουρισμός μοχλός ανάπτυξης για τις τοπικές κοινωνίες και παράλληλα να εξελιχθεί σε πρότυπο βιώσιμης μετάβασης, ώστε να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της εποχής.
Μηνύματα ηγετών για τον Παγκόσμιο Τουρισμό
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού, ο κ. Zurab Pololikashvili, Γενικός Γραμματέας του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, σημείωσε ότι ο διεθνής τουρισμός συνεχίζει να διατηρεί ισχυρή δυναμική και ανθεκτικότητα παρά τις παγκόσμιες προκλήσεις. Τόνισε ότι το πρώτο εξάμηνο του 2025 κατέγραψε άνοδο στις αφίξεις και στα έσοδα για τους περισσότερους προορισμούς, γεγονός που συμβάλλει στις τοπικές οικονομίες, στις θέσεις εργασίας και στα μέσα διαβίωσης. Επεσήμανε ωστόσο ότι αυτή η πρόοδος συνοδεύεται από μεγάλη ευθύνη, καθώς η ανάπτυξη πρέπει να είναι βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς, με τη συνεργασία όλων των τοπικών φορέων.
Από την πλευρά του, ο κ. António Guterres, Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ υπογράμμισε ότι ο τουρισμός αποτελεί έναν ισχυρό μοχλό μετασχηματισμού. Όπως σημείωσε, δημιουργεί θέσεις εργασίας, τροφοδοτεί τις τοπικές οικονομίες, στηρίζει τις υποδομές και συμβάλλει σε μια ανάπτυξη που υπερβαίνει το ΑΕΠ.
Επιπλέον, ο κ. Guterres τόνισε ότι ο τουρισμός ενδυναμώνει τους δεσμούς ανάμεσα στους ανθρώπους και τους τόπους, χτίζει γέφυρες ανάμεσα σε πολιτισμούς, διαφυλάσσει παραδόσεις και αποκαθιστά την πολιτιστική κληρονομιά. Παράλληλα, υπενθυμίζει την κοινή ανθρώπινη ταυτότητα και τον πλούτο της διαφορετικότητας. Επεσήμανε ωστόσο ότι ο τουρισμός μπορεί να βλάψει ακριβώς τα μέρη και τις κοινότητες που επιδιώκει να αναδείξει. Καθώς η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει την κλιματική κατάρρευση και την αυξανόμενη ανισότητα, ο Γενικός Γραμματέας τόνισε την ανάγκη για τολμηρή, επείγουσα και βιώσιμη δράση που να θέτει τους ανθρώπους και τον πλανήτη σε πρώτη προτεραιότητα.
Αναφερόμενος στο φετινό θέμα «Τουρισμός και Βιώσιμος Μετασχηματισμός», επεσήμανε ότι αυτό αποτελεί κάλεσμα για δράση. Όπως διευκρίνισε, αυτό σημαίνει επενδύσεις στην εκπαίδευση και στις δεξιότητες, ειδικά για τις γυναίκες, τους νέους και τις περιθωριοποιημένες κοινότητες, στήριξη των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, αλλά και προώθηση της κλιματικής δράσης με μείωση των εκπομπών στον τουριστικό τομέα, διατήρηση της βιοποικιλότητας και προστασία ευάλωτων οικοσυστημάτων. Κατέληξε υπογραμμίζοντας ότι σήμερα και κάθε μέρα, είναι απαραίτητο να αξιοποιείται η δύναμη του τουρισμού ως μοχλός μετασχηματισμού, ανθεκτικότητας, βιωσιμότητας και συλλογικής προόδου.
Θερμό χαιρετισμό εκ μέρους της χώρας του απηύθυνε ο κ. Dato Sri Tiong King Sing, Υπουργός Τουρισμού, Τεχνών και Πολιτισμού της Μαλαισίας, εκφράζοντας χαρά και προσμονή για την υποδοχή επισκεπτών απ’ όλο τον κόσμο στο πλαίσιο του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Τουρισμού και της 7ης Διάσκεψης για τον Παγκόσμιο Τουρισμό που πραγματοποιείται στη Malacca.
Όπως σημείωσε, η παγκόσμια αυτή σκηνή αποτελεί μια καίρια πλατφόρμα για την ενίσχυση δεσμών, την ανταλλαγή καινοτόμων ιδεών και τον από κοινού σχεδιασμό ενός βιώσιμου μέλλοντος για τον παγκόσμιο τουριστικό κλάδο, σε πλήρη αρμονία με το φετινό θέμα «Τουρισμός και Βιώσιμος Μετασχηματισμός». Τόνισε ότι η Μαλαισία είναι περήφανη να ανοίξει τις πύλες της και να αναδείξει τη φυσική και πολιτιστική της κληρονομιά, τα γαλήνια τοπία, τον πλούτο της γαστρονομίας και τη ζεστή φιλοξενία της.
Υπογράμμισε ότι ο τουρισμός δεν αφορά μόνο την επίσκεψη σε όμορφα μέρη, αλλά τη δημιουργία θετικής αλλαγής, την προστασία του πλανήτη και τον εμπλουτισμό της ζωής, με στόχο να μην μείνει κανείς πίσω. Στάθηκε ιδιαίτερα στη δέσμευση της Μαλαισίας να κάνει τον τουρισμό μια δύναμη για το καλό: με διατήρηση των φυσικών θαυμάτων, ανάδειξη της πολιτιστικής ποικιλομορφίας και στήριξη των τοπικών κοινοτήτων.
Κατέληξε εκφράζοντας την προσμονή της χώρας να καλωσορίσει τους επισκέπτες, οι οποίοι θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τη Μαλαισία ως τον αυθεντικό τόπο όπου ζωντανεύουν τα «χρώματα της Ασίας».
Η Μαλαισία στο προσκήνιο
Η Malacca, ιστορική πόλη της Μαλαισίας και Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, φιλοξενεί φέτος τον παγκόσμιο εορτασμό και το 7ο Παγκόσμιο Συνέδριο Τουρισμού το οποίο έχει προγραμματιστεί από τις 27 έως τις 29 Σεπτεμβρίου.
Η Μελάκα, με το πολυπολιτισμικό της παρελθόν και τη μοναδική κουζίνα των Peranakan, προσφέρει στους επισκέπτες ένα ταξίδι ανάμεσα σε ιστορία, παραδόσεις και γεύσεις. Από την Jonker Street με τα βραδινά παζάρια, μέχρι το Baba & Nyonya Heritage Museum και τις κρουαζιέρες στον ποταμό, η πόλη ενσαρκώνει τον διαχρονικό πλούτο της Ασίας.
Η απαρχή της Παγκόσμιας Ημέρας Τουρισμού
Η ιδέα για την καθιέρωσή της Παγκόσμιας Ημέρας Τουρισμού διαμορφώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’70, όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού αναζητούσε έναν τρόπο να αναδείξει τη σημασία του τουρισμού στην κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη. Στη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού, που πραγματοποιήθηκε στο Torremolinos της Ισπανίας τον Σεπτέμβριο του 1979, λήφθηκε η απόφαση να θεσπιστεί μια ημέρα αφιερωμένη σε αυτόν τον παγκόσμιο κλάδο.
Η ημερομηνία επελέγη καθώς στις 27 Σεπτεμβρίου 1970 υιοθετήθηκαν τα καταστατικά του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, που αποτέλεσαν τη βάση για την επίσημη λειτουργία του. Έτσι, η 27η Σεπτεμβρίου συνδέθηκε οριστικά με τον τουρισμό σε διεθνές επίπεδο.
Η πρώτη φορά που γιορτάστηκε η Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού ήταν το 1980, σηματοδοτώντας την έναρξη μιας παράδοσης που συνεχίζεται αδιάλειπτα μέχρι σήμερα. Από τότε, κάθε χρόνο, επιλέγεται μία διοργανώτρια χώρα που φιλοξενεί τις κεντρικές εκδηλώσεις, με θεματική που αντανακλά τις σύγχρονες προκλήσεις και προτεραιότητες του τουριστικού τομέα.
Η ημέρα αυτή δεν περιορίζεται σε επετειακές αναφορές. Αποτελεί ένα παγκόσμιο κάλεσμα για προβληματισμό και δράση, από τη βιώσιμη ανάπτυξη και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, μέχρι την ενίσχυση των τοπικών κοινοτήτων και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Με τον τρόπο αυτό, ο τουρισμός παρουσιάζεται όχι απλώς ως δραστηριότητα αναψυχής, αλλά ως κινητήριος δύναμη που διαμορφώνει κοινωνίες και οικονομίες.