Ψυχοθεραπεία στην Εποχή της Σύγχρονης Τεχνολογίας.

Πηνελόπη Ξηνταροπούλου Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Ψυχοθεραπεία στην Εποχή της Σύγχρονης Τεχνολογίας. Εξερευνώντας τη Δύναμη της Διαδικτυακής Σύνδεσης

Η σύγχρονη κοινωνία, με το γρήγορο ρυθμό ζωής και τις διαρκείς προκλήσεις, έχει επισημάνει τη σημασία της ψυχοθεραπείας ως ένα αποτελεσματικό μέσο για την αντιμετώπιση των ψυχικών προβλημάτων και την προαγωγή της ευημερίας. Αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις αυτές, η ψυχοθεραπεία έχει εξελιχθεί και προσαρμοστεί, φέρνοντας την ψυχοσωματική υγεία στο επίκεντρο της προσοχής. Με την αυξανόμενη εξάπλωση της τεχνολογίας, η ψυχοθεραπεία διαμορφώνεται ραγδαία, προσφέροντας νέες δυνατότητες και προκλήσεις. 

Η διαδικτυακή ψυχοθεραπεία έρχεται να επαναπροσδιορίσει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αναζητούν και λαμβάνουν ψυχολογική υποστήριξη. Στο πλαίσιο αυτό, το παρόν άρθρο εξερευνά τη σημασία της ψυχοθεραπείας στη σύγχρονη κοινωνία, εστιάζοντας ιδιαίτερα στη διαδικτυακή ψυχοθεραπεία ατόμων και ομάδων. Θα εξετάσουμε τα οφέλη, τις προκλήσεις και τις προοπτικές της διαδικτυακής αυτής προσέγγισης. 

Η ψυχοθεραπεία είναι μια διαδικασία που αποσκοπεί στη βελτίωση της ψυχικής υγείας και ευημερίας ενός ατόμου. Συνήθως περιλαμβάνει τη συζήτηση με έναν ψυχολόγο, ψυχίατρο ή άλλο επαγγελματία για τη διερεύνηση συναισθηματικών, συμπεριφορικών ή άλλων ζητημάτων. Στόχος είναι να εντοπιστεί, να κατανοηθεί και να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα και να ενισχυθούν οι δυνάμεις και οι πόροι του ατόμου.

Η διαδικτυακή ψυχοθεραπεία, γνωστή και ως online ψυχοθεραπεία ή τηλεψυχοθεραπεία, αναφέρεται στην παροχή ψυχολογικών υπηρεσιών μέσω διαδικτύου. Αυτή η μορφή θεραπείας επιτρέπει στους ανθρώπους να λαμβάνουν ψυχολογική υποστήριξη και συμβουλές από επαγγελματίες ψυχικής υγείας, όπως ψυχολόγους ή ψυχίατρους, μέσω διαδικτύου. Η διαδικτυακή ψυχοθεραπεία μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω βίντεο κλήσης, τηλεφώνου, ηλεκτρονικών μηνυμάτων ή μέσω άλλη διαδικτυακής ειδικής πλατφόρμας. Αυτή η μέθοδος θεραπείας έχει γίνει όλο και πιο δημοφιλής- λόγω της ευκολίας πρόσβασης, της ευελιξίας χρόνου και του γεγονότος ότι επιτρέπει σε ανθρώπους να λαμβάνουν υποστήριξη ακόμη και από απομακρυσμένες περιοχές.

Εντούτοις, παρόλο που η διαδικτυακή ψυχοθεραπεία είναι αποτελεσματική για πολλούς, υπάρχουν και ορισμένες περιπτώσεις όπου η αντιμετώπιση απαιτεί απευθείας επαφή. Είναι σημαντικό να επιλέγετε τον τρόπο θεραπείας που καλύπτει καλύτερα τις ανάγκες σας.

Η εξ αποστάσεως ψυχοθεραπεία παρουσιάζει αρκετά θετικά στοιχεία:

1. Προσβασιμότητα: Η εξ αποστάσεως ψυχοθεραπεία επιτρέπει σε άτομα να έχουν πρόσβαση σε ψυχοθεραπευτική υποστήριξη από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για όσους ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές ή έχουν περιορισμούς στη μετακίνηση.
2. Ευελιξία στο Χρόνο: Οι συνεδρίες μπορούν να πραγματοποιηθούν σε χρόνο που εξυπηρετεί το πρόγραμμα του ατόμου, χωρίς τον χρόνο και τον κόπο των μετακινήσεων. 
3. Ανωνυμία: Η δυνατότητα να λαμβάνει κανείς ψυχοθεραπεία από την άνεση του σπιτιού του μπορεί να προσφέρει αίσθηση ανωνυμίας, ενθαρρύνοντας την ανοικτή επικοινωνία.
4. Ευκολία στην Επικοινωνία: Για ορισμένα άτομα, η εξ αποστάσεως ψυχοθεραπεία μπορεί να διευκολύνει την επικοινωνία, καθώς μπορεί να αισθάνονται πιο άνετα να μιλήσουν μέσω τηλεφώνου ή βίντεο κλήσης.
5. Επιλογές Ειδικευμένων Επαγγελματιών: Η εξ αποστάσεως ψυχοθεραπεία επιτρέπει στα άτομα να επιλέξουν εξειδικευμένους επαγγελματίες που μπορεί να μην είναι διαθέσιμοι στην περιοχή τους.

Ωστόσο, παρότι υπάρχουν πολλά θετικά, είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η εξ αποστάσεως ψυχοθεραπεία μπορεί να μην είναι κατάλληλη για όλους. Η επιλογή μεταξύ απόστασης και προσωπικής επαφής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις προτιμήσεις και τις ανάγκες του ατόμου.

Παρά τα πολλά θετικά στοιχεία, υπάρχουν και αρνητικά που μπορεί να συνδέονται με την εξ αποστάσεως ψυχοθεραπεία:

1. Έλλειψη Φυσικής Παρουσίας: Η έλλειψη φυσικής παρουσίας μεταξύ θεραπευτή και ασθενούς, μπορεί να επηρεάσει την αίσθηση σύνδεσης και εμπιστοσύνης που μπορεί να δημιουργηθεί στο πλαίσιο της ψυχοθεραπείας. 
2. Τεχνικά Προβλήματα: Η διαδικτυακή ψυχοθεραπεία είναι ευάλωτη σε τεχνικά προβλήματα, όπως διακοπές διαδικτύου ή προβλήματα σύνδεσης, τα οποία μπορούν να δημιουργήσουν δυσκολίες κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας.
3. Περιορισμένες Μη Λεκτικές Ενδείξεις: Η εξ αποστάσεως επικοινωνία μπορεί να περιορίσει την παρατήρηση μη λεκτικών ενδείξεων, όπως η γλώσσα του σώματος, που μπορεί να είναι σημαντικές στην αξιολόγηση της κατάστασης ενός ατόμου.
4. Ανεπαρκής Δυνατότητα Συγκέντρωσης: Οι ασθενείς μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη διατήρηση της πλήρους συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια των συνεδριών λόγω εξωτερικών παρεμβολών στο περιβάλλον τους.
5. Αποτελεσματικότητα για Κάποια Ζητήματα: Για ορισμένα ψυχολογικά ή κλινικά ζητήματα, η αποτελεσματικότητα της εξ αποστάσεως ψυχοθεραπείας είναι αντικείμενο συζήτησης. Υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις όπου η απευθείας, φυσική παρουσία του θεραπευτή μπορεί να θεωρείται προτιμότερη.

Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη οι προσωπικές προτιμήσεις, οι ανάγκες και οι δυνατότητες κάθε ατόμου κατά την επιλογή της μορφής ψυχοθεραπείας.

Οι ομάδες ψυχοθεραπείας στο διαδίκτυο αποτελούν μια δημοφιλή μορφή ψυχοθεραπείας που επιτρέπει σε ένα ομαδικό σύνολο ανθρώπων να συμμετέχει σε συνεδρίες ψυχοθεραπείας μέσω διαδικτύου.

Ορισμένα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τις ομάδες ψυχοθεραπείας στο διαδίκτυο περιλαμβάνουν:

1. Ομάδες Υποστήριξης: Οι ομάδες αυτές συνήθως συγκεντρώνουν ανθρώπους που αντιμετωπίζουν παρόμοια θέματα ή προκλήσεις. Είναι μια ευκαιρία για ανταλλαγή εμπειριών, υποστήριξη μεταξύ των μελών, και καθοδήγηση από επαγγελματία ψυχολόγο.                                                                                                                              
2. Ομάδες Διαχείρισης Στρες: Σχεδιασμένες για την εκμάθηση και την εφαρμογή δεξιοτήτων διαχείρισης του άγχους και του στρες. Παρέχουν εργαλεία και στρατηγικές για τη βελτίωση της ευεξίας.
3. Ομάδες Ψυχοεκπαίδευσης: Επικεντρώνονται στην παροχή πληροφοριών, εκπαίδευσης και ενημέρωσης σχετικά με συγκεκριμένα θέματα, όπως η ψυχική υγεία, η αυτοβελτίωση, κλπ.
4. Ομάδες Διαπροσωπικής Σχέσης: Εστιάζουν στις δυναμικές των ανθρώπινων σχέσεων, προσφέροντας ένα ασφαλές περιβάλλον για την εξερεύνηση και τη βελτίωση αυτών. 
5. Ομάδες Συμπεριφορικής Θεραπείας: Στοχεύουν στην αλλαγή παραγωγικών ή δυσλειτουργικών συμπεριφορών με τη στήριξη της ομάδας και του θεραπευτή.
6. Ομάδες Επαγγελματικής Ανάπτυξης: Προορίζονται για επαγγελματίες που επιθυμούν να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους και να αντιμετωπίσουν επαγγελματικά θέματα.

Σε μια εποχή που η τεχνολογία εντείνει την παρουσία της σε κάθε πτυχή της ζωής μας, η διαδικτυακή ψυχοθεραπεία αναδεικνύεται ως μια εξέλιξη στον τομέα της ψυχικής υγείας. Το άρθρο αυτό ανέδειξε τα πολύπλευρα οφέλη της διαδικτυακής ψυχοθεραπείας, που περιλαμβάνουν την πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχολογικής στήριξης από οπουδήποτε, τη μείωση του κοινωνικού στίγματος, και την εξατομικευμένη φροντίδα.

Παράλληλα, δεν πρέπει να παραβλέπουμε τις προκλήσεις που σχετίζονται με αυτήν τη μορφή θεραπείας. Οι ανησυχίες για την ασφάλεια των δεδομένων, την αποτελεσματικότητα σε σχέση με την αντίστοιχη παραδοσιακή θεραπεία και την αντικοινωνική φύση της διαδικτυακής επικοινωνίας, αναδεικνύονται ως ζητήματα που απαιτούν προσεκτική αντιμετώπιση και έρευνα.

Τέλος, η συζήτηση για τις ομάδες ψυχοθεραπείας αναδεικνύει τη σημασία της κοινωνικής υποστήριξης στην αντιμετώπιση των ψυχολογικών προβλημάτων. Η δύναμη της ομαδικής διαδικασίας και η δυνατότητα ανταλλαγής εμπειριών, μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμο πόρο για όσους αναζητούν στήριξη και ανακούφιση.

Καταλήγοντας, η διαδικτυακή ψυχοθεραπεία αποτελεί έναν δυνητικά επαναστατικό τρόπο παροχής ψυχολογικής υποστήριξης. Ωστόσο, η ισορροπία μεταξύ των πλεονεκτημάτων και των προκλήσεων πρέπει να διατηρηθεί προκειμένου να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική και ασφαλής παροχή ψυχοθεραπευτικών υπηρεσιών για το μέλλον.

Βιβλιογραφική Ανασκόπηση

1. Kraus R., Stricker G., & Speyer C. (2010). Online Counseling: A Handbook for Mental Health Professionals. Academic Press.
2. Goldenberg I., Stanton M., & Goldenberg H. (2016). Family Therapy, An Overview. Cengage Learning.
3. Corey G. (2016). Theory And Practice Of Counseling And Psychotherapy. Cengage Learning.
4. Γκαντώνα Γ., Κατάκη Χ., Μπεθυμούτη Η., Μπογδάνης Γ., Παπαδιώτη-Αθανασίου Β., Παρίτσης Ν., Πέτερσεν Κ., Σοφτά-Nall Λ., Τσαμπραλή Α., & Χαριάτης Α. (2018). Σχολές Οικογενειακής – Συστημικής Θεραπείας. Τόπος, Μοτίβο Εκδοτική.

Αρχισυνταξία: Δράνη Φωτεινή – Δέσποινα, Ψυχολόγος BSc, MScc

Επιμέλεια άρθρου: Τυρλή Αικατερίνη